Ayakkabı sektörünün oldukça geliştiği günümüzde yöresel tarzlar hızla kayboluyor. Van yöresinde Reşik ismi ile bilinen keçi kılından ve kendirden yapılan ayakkabılar geçmiş yıllarda Van, Hakkari ve Bitlis yöresinde sıklıkla kullanılıyordu. Geçmiş yıllarda özellikle kırsal kesimde yaşayan ve hayvancılık ile geçimini sağlayan vatandaşların kendi imkânları ile ürettikleri Reşik ayakkabıları 60-70 yıldır üretilmiyordu ve unutulmaya yüz tutmuştu. Mecit Emen isimli ayakkabı tamircisinin 30 yıl önce şans eseri denk geldiği bu ayakkabı türünü yeniden üretmeye başlaması ayakkabıyı yeniden günümüze taşıdı. Emen, tamamen doğal malzemeden yapılan Reşik’i hem sağlık hem de konfor açısından oldukça modern bir tarza uyarlamış. Reşik’in kaşıntı, terleme, mantar ve kokuya neden olmadığı belirtiliyor.
REŞİK AYAKKABISI ARTIK TANINMAYA BAŞLANDI
600 yıllık geçmişi olan ve Mecit Ermen’in kurduğu atölyede yeniden hayat bulan yöresel ayakkabılar artık bölgede tanınmaya ve talep almaya başladı. Geçmişe dönüş olarak değerlendirilen bu ayakkabılara yurt içinden olduğu gibi yurt dışından da ilgi gördüğü ve birçok talep aldığı belirtiliyor. Öyle ki Van’da üretilen ayakkabılar, Almanya, Avustralya, Kanada ve Amerika gibi birçok ülkeye gönderiliyor. Daha önce çifti 100-250 TL arasında satılan ayakkabının fiyatları ise ekonomideki dalgalanmalarla beraber oldukça artmış durumda. Yönesel Reşik ayakkabılarının fiyatları iki katına çıksa da taleplerde bir artış gözleniyor.
TARİHİ AYAKKABILAR KURULAN ATÖLYEDE KADINLAR TARAFINDAN ÜRETİLECEK
Mecit ustanın yıllar önce tesadüfen denk geldiği ve kendi ayakkabı tamir dükkanında bireysel olarak üretimine başladığı tarihi ayakkabılara artık kadın eli değiyor. Mecit ustanın girişimleriyle kurulan atölyede ayakkabı üreten kadınlar, yeni modeller de deniyor. Eskiden sadece Urartu motifleri kullanılıyorken şu sıralar Hayat Ağacı, Üzüm Bahçesi gibi motifler de kullanılmaya başlanmış. Atölyede çalışan Tülin Kurtuluş, tarihi bir değeri yaşatmak istediklerini söylüyor ve yaptıkları iş için "Kültür elçiliği yapıyoruz" tarifini kullanıyor. Kurtuluş, şu ifadeleri kullanıyor: "Reşik ayakkabıları için öncelikle şablonlar hazırlıyoruz. Keçe üzerinde kalıplarını çıkarıyoruz. Ondan sonra astarı yapıştırarak işlemesini gerçekleştiriyoruz. İşleme olarak genelde Urartu motiflerini kullanıyoruz. Onun dışında 6-7 tane kullandığımız motif var. Malzeme olarak yün kullanıyoruz. Yünü doğal boyalarla boyuyoruz. Eski kültürel değerlerimizi yaşatmak istiyoruz. Burada Mecit Hoca’nın emeği çok. Geçen kış yaptığımız motifler baya beğenildi. En çok beğenilen motifler Urartu Güneşi, Hayat Ağacı ve Üzüm Bahçesi motifi var."
GÜNÜMÜZE UYARLANMIŞ ŞEKLİYLE ÜRETİLİYOR
Ayakkabı üretiminin oldukça meşakkatli olduğunu söyleyen Kurtuluş, üretim boyunca birçok elin değdiği yoğun bir emeğin sarf edildiğini belirtiyor. "Yapımı oldukça uğraştırıcı. Biz işleme kısmını gerçekleştiriyoruz. Yapım aşamasında Mecit Usta devreye giriyor. Birkaç elden geçiyor yani." ifadelerine yer veren Kurtuluş, ayakkabıların günümüze uyarlandığını şu sözlerle anlatıyor: "Ayakkabıların tabanları günümüze uyarlandı. Çarık tipi değil, tamamen poli taban. Bu yüzden oldukça rahat." Ayakkabı üreticisi Tülin Kurtuluş böyle tarihi bir geleneği yeniden canlandırdıkları için memnun olduklarını belirterek şunları söyledi; “Çalışma ortamamız gayat iyi bu işi yapmaktan son derece memnunuz. 600 yıllık bir geleneği tekrar canlandırarak hayat vermek çok güzel. Kış mevsimine doğru Reşik ayakkabılarına talebin artacağını düşünüyorum. Yurt içinden ve dışından gelen talepleri karşılamak için yoğun çaba içindeyiz. Türkiye içinde ve bölgemizde de büyük bir ilgi var ve çok fazla talep alıyoruz.”
